Sjabloon:In 't nuujs/12-2022
Veurblaad - Lètste verangeringe, Willekäörige pazjena, Veur pagina's in, Alle artikele - De Kaffee, Zandjbak, Hölp, Spellingshölp - Nuujseuverzich
- sónger datum (dieëtsember)
- Natuur & milieu, Noord-Amerika, 21-26 december 2022: 'n frontaal depressie veroerzaak sjniesjtorme en extreem lieg temperature (bis -45°C) euver e groet deil van Canada en de VS.
- Zuud-Amerika, 7 december-huuj: fel proteste in Peru nao de aafzetting vanne linkse presidentj Castillo.
- Oes-Azië, 26 november-5 december: fel proteste in Sjina taege 't sjtreng coronabeleid en 't kommunistisch rezjiem van prizzedent Xi Jinping.
- Oes-Europa, 10 oktober-huuj: Groetsjalige raket- en droneaanvalle op börgerdoele en enerzjiefaciliteite in de Oekraïne.
- Midde-Oeste, 16 september-huuj: Massaal proteste in Iran taege de zedepelitie en 't relizjieus rezjiem nao d'n doed van Mahsa Amini.
- 31 december
- Zuud-Europa: Paus emeritus Benedictus XVI sjtörf op 95-jäörige laeftied.[1]
- Kóns en cultuur: De Amerikaanse soulzengeres Anita Pointer (van de Pointer Sisters) sjtörf op 74-jäörige laeftied aan de kanker.[2]
- 30 december
- 29 december
- Sjport: De Braziliaanse voetballer Pelé, algemein gezeen es eine van de bèste voetballers oets, sjtörf op 82-jäörige laeftied aan dermkanker.[4]
- Kóns en cultuur: De Britse mode-óntwerpster Vivienne Westwood sjtörf op 81-jäörige laeftied.[5]
- Kóns en cultuur: De Nederlandse zengeres Margriet Eshuis, veural bekèndj van de band Lucifer, sjtörf op 70-jäörige laeftied.[6]
- Zuudoes-Azië: Bie 'ne groete brandj in e hotel inne Cambodjaanse sjtad Poipot valle zeker 25 doeje.
- 28 december
- Nederlands Limbörg: Bie 'n treinóngelök in Tiender in de gemeinte Haors is 'ne man van 57 um 't laeve gekómme. 't Slachoffer kump oet Luuene.[7] (Houfartikel)
- 24 december
- Sjport: D'n Italiaanse fietsrenner Vittorio Adorni sjtörf op 85-jäörige laeftied.[8]
- 23 december
- Kóns en cultuur: Maxi Jazz, zenger van de Britse housegróp Faithless, sjtörf op 65-jäörige laeftied.[9]
- 20 december
- Nederlands Limbörg: Bie 'n sjeetpartie in e hoes in Broensem valle twieë doeje en twieë gewónje. De sjlachoffesj zint e maedje van 14 en 'ne maan van 39.[10]
- Nederlands Limbörg: Bie 'n sjtaekpartie in Geverik kórtbie Baek kump 'ne man óm 't laeve.[11]
- 18 december
- Sjport: Argentinië weurt veur de driede kier waereldkampión hierevoetbal door in de finaal van 't WK nao penanties van Frankriek te winne.[12]
- Kóns en cultuur: De Belzje componis Wim Henderickx sjtörf op 60-jäörige laeftied.[13]
- 17 december
- Kóns en cultuur: In De Standaard versjient veur de lèste kier 'ne sjtriep van Suske en Wiske. Veur dees gezèt is de sjtrip in 1945 oersjprunkelik bedach.[14]
- Kóns en cultuur: De Nederlandse rockbandj De Dijk gief zie lèste konzaer.[15]
- 16 december
- Frankriek: Bie 'ne brandj in e flatgeboew in 'n veursjtad van Lyon valle teen doeje, ónger waem vief kinger.[16]
- Nederlandj: Aad-NSB'er Jacob Luitjens, baeter bekindj es de sjrik van Roden, sjtörf op 103-jäörige laeftied.[17]
- Nederlands Limbörg, economie, politiek: 't provinciebesjtuur van Limbörg sjtömp veur 't aophaje van vleegveld Aoke-Mesjtreech.[18]
- 14 december
- Economie, Nederlands Limburg: De supermerretkaete Jan Linders maak bekèndj es franchisebedrief veur Albert Heijn te gaon wirke. De Jan Linders-winkelformuul zal hiedoor taege èndj 2023 verdwiene.[19]
- Nederlandj: Jacob Luitjens, kreegsmisdaodiger en veur zoewied bekèndj de lèste nog laevende NSB'er, sjtörf op 103-jäörige laeftied.[20]
- 13 december
- Duutsjland, Oesteriek en Zjwitserland: De Duutsje pelissie deit invalle bie de radikaal klimaatbewaeging Letzte Generation. Elf luuj waere opgepak en bie de hoeszeukinge waere posters, computers en tillefoons in besjlaag genómme.[21]
- Natuur en milieu, Afrika: Bie euversjtruiminge inne Congolees huidsjtad Kinshasa valle teentalle doeje en gewónje.
- Kóns en cultuur, Noord-Amerika: D'n Amerikaanse componis Angelo Badalamenti sjtörf op 85-jäörige laeftied.
- Politiek, Zuudoes-Europa: Bosnië-Herzegovina waert kandidaat-lid vanne EU.
- Kóns en cultuur: De Nederlandsen tillevisiemaeker Han Peekel sjtörf op 75-jäörige laeftied.[22]
- 7 december
- Zuud-Amerika: In Peru weurt presidentj Castillo aafgezat.
- Duutsjland, Oesteriek en Zjwitserland: Duutsje autoriteite pakke 25 luuj op die ónger mie van plaan waore d'n Duutsje Rieksdaag te besjtörme. De luuj zint sympathisante vanne Reichsbürgerbewaeging.[23] (Houfartikel)
- 6 december
- Sjport: Salinero, 't dressuurpaerd wo de Nederlandse Anky van Grunsven twie kier Olympisch goud mit haolde, sjtörf op 28-jäörige laeftied.[24]
- 5 december
- Oes-Europa: op twie militair vleegvelder kórtbie de Róssische sjtad Rjazan en inne regio Saratov vènje explosies plaats. Bie de explosies vele drie doeje en mierder gewónje. Volges ónaafhankelike Róssische media woorte daobie ouch inkel bómmewerpers besjadig.[25]
- sónger datum (november)
- Oes-Azië, 15 november-huuj: fel proteste in Sjina taege 't sjtreng coronabeleid en 't kommunistisch rezjiem van prizzedent Xi Jinping.
- Oes-Europa, 10 oktober-huuj: Groetsjalige raket- en droneaanvalle op börgerdoele en enerzjiefaciliteite in de Oekraïne.
- Midde-Oeste, 16 september-huuj: Massaal proteste in Iran taege de zedepelitie en 't relizjieus rezjiem nao d'n doed van Mahsa Amini.
- Midde-Oeste: In Saoedi-Arabië weurt begós mit de boew van de futuristische sjtad The Line.
- Weitesjap: 't Maote- en gewichte-instituut BIPM nump veer nuuj SI-veurveugsele aan: ronna- (R, 10²⁷), ronto- (r, 10⁻²⁷), quetta- (Q, 10³⁰) en quecto- (q, 10⁻³⁰).[26]
- 30 november
- China: Jiang Zemin, de vreugere presidentj van China, sjtörf op 96-jäörige laeftied aan leukemie.[27]
- Sjport: D'n Italiaansen ex-fietsrenner Davide Rebellin kump op 51-jäörige laeftied óm in e verkiersóngelök.[28]
- Kóns en cultuur: De Amerikaanse popmuzikantj Christine McVie (Fleetwood Mac) sjtörf op 79-jäörige laeftied.[29]
- 27 november
- Belsj: Nao de voetbalmatch tösse 't Belsj en Marokko (0-2 wins veur Marokko) braeke in Brussel groetsjalige relle oet. Ouch in diverse Nederlandse sjtaej is 't ónrastig.
- 23 november
- Belsj, Politiek: De Belzje politica en minister van sjtaot Paula D'Hondt (CVP) sjtörf op 96-jäörige laeftied.[30]
- 21 november
- Zuudoes-Azië, klimaat en milieu: 't Weste van 't eilandj Java (Indonesië) waert getróffe door 'nen aerdsjóddel mit 'n krach van 5,6 oppe sjaol van Richter. Daobie valle mie es 300 doeje en 7.700 gewónje.
- 20 november
- Vereinigde Sjtaote: In 'n homoclub in Colorado Springs (CO) waere 5 luuj doedgesjote.[31]
- Sjport: In Qatar begint 't WK voetbal mit 'ne match tösje 't gaslandj en Ecuador (0-2).[32]
- 18 november
- 17 november
- Nederlandj/Oes-Europa: In D'n Haag weurt 't vonnis oetgesproke in de zaak roond vlöch MH 17. Drie verdachte waere bie versjtaek tot laeveslank veroerdeild óm 't oet de loch sjete van de vleegmesjien in 2014; 'ne veerde verdachte weurt vriegesjpraoke.
- 16 november
- Weitesjap: Vanaaf 't Kennedy Space Center weurt de Orion-rakèt gelanceerd. 't Geit óm 'n tesvlöch veur 'n bemande missie nao de maon, deil van 't Artemisprogram.[34]
- 15 november
- Midde- en Oes-Europa: Róslandj veurt 'n groetsjaolige serie rakètaanvel op de Oekraïne oet. Twie Oekraïense aafwaerrakètte kómme in Pole terech, op 't dörpke Przewodów (regio Lublin). Hiebie kómme twie luuj óm.[35]
- 13 november
- 12 november
- Sjport: De Nederlandse voetballer Cor van der Gijp sjtörf op 91-jäörige laeftied.[37]
- Kóns en cultuur: De Britse punkmuzikantj Keith Levene (The Clash) sjtörf op 65-jäörige laeftied.[38]
- 11 november
- Oes-Europa: 't Oekraïens laeger pak de sjtad Cherson trök, die saer 2 miert in Róssische henj waor en de aafgeloupe daag door de Rósse is óntruump.
- 9 november
- Belsj: Op 't Belsj weurt lenjelik gesjtaak.
- 8 november
- Vereinigde Sjtaote, politiek: Verkezinge veur 't Congres.
- Zuud-Europa, kóns en cultuur: Arsjeologe vènje in aaj wermwaterbrónne inne Toscane mie es twintig zier good bewaarde brónze beelde oete Romeins-Etruskischen tied.[39]
- Belsj, kóns en cultuur: De Belzje zenger Will Ferdy sjtörf op 95-jäörige laeftied aan de krenkde van Parkinson.[40]
- Vereinig Keuninkriek, kóns en cultuur: De Britse rockmuzikant Dan McCafferty (Nazareth) sjtörf op 76-jäörige laeftied aan COPD.[41]
- Kóns en cultuur: De Nederlandse laevesleed- en vastelaoveszenger, componis en producentj Pierre Kartner (Vader Abraham) sjtörf op 87-jäörige laeftied.[42]
- 5 november
- Vereinigde Sjtaote, kóns en cultuur: De Amerikaanse indiemuzikantj Mimi Parker (Low) sjtörf op 54-jäörige laeftied aan eiersjtekkanker.[43]
- 3 november
- Nederlandj, kóns en cultuur, weitesjap: Oet óngerzeuk is gebleke det de olievèrfsjets Kruutsoprichting in 't Museum Bredius in Den Haag e wèrk van Rembrandt is.[44]
- 2 november
- Oes-Afrika: De regering van Ethiopië en rebelle oet Tigray sjlete ónger leijing vanne Afrikaanse Unie e akkoord euver e sjtaak-'t-vure inne noordelike regio Tigray. Daomèt kump meugelik e indj aan twie jaor krieg.[45]
- Oes-Europa: Pole geit e hèk boewe ane grens mitte Róssische enclave Kaliningrad. De Poolse regering zaet det ze zich zörg maak euvere veiligheid in 't grensgebeed en is bang det Róslandj 'n migrantecrisis geit creëre veure EU te destabilisere.
- Noord-Europa, politiek: 't Centrumlinks blok ónger leijing van premier Mette Frederiksen wèntj de Daense parlementsverkezinge.[46]
- 1 november
- Midde-Oeste, politiek: 't Rechs blok ónger leijing van Benjamin Netanyahu vanne Likoed-partie wèntj de Israelische parlementsverkezinge.
- Kóns en cultuur: Rapper Takeoff, lid van de formatie Migos, weurt op 28-jäörige laeftied doedgesjote.[47]
- Hanjelingen en brón
- bewirk - Dit stök van Wikinuujs kump aaf vannen taengenhenger op Wikipedia (link).
- November 2022 - Jannewarie 2023
Rifferensies
bewirk- ↑ Nu.nl - Paus emeritus Benedictus XVI overleden op 95-jarige leeftijd
- ↑ NOS.nl - Zangeres Anita van de Pointer Sisters overleden
- ↑ 1limburg - Meerdere gewonden bij ongeval Maasbree
- ↑ O Globo - Morre o Rei Pelé aos 82 anos
- ↑ BBC News - Dame Vivienne Westwood - the godmother of punk
- ↑ Nu.nl - House For Sale-zangeres Margriet Eshuijs (70) overleden
- ↑ De Limburger - Slachtoffer spoorongeluk Tienray is man (57) uit Leunen, berging trein duurt nog de hele dag
- ↑ Nu.nl - Voormalig Giro d'Italia-winnaar Adorni op 85-jarige leeftijd overleden
- ↑ Nu.nl - Zanger Maxi Jazz (65) van dancegroep Faithless overleden
- ↑ 1limburg.nl - Schietpartij Brunssum: meisje (14) en man (39) komen om
- ↑ 1limburg.nl - Man overleden bij steekincident: verdachte opgepakt
- ↑ Live-oetzenjing NPO 1
- ↑ De Standaard - Bevlogen componist die muziek ademde
- ↑ De Standaard - Einde zonder knipoog
- ↑ NOS.nl - De Dijk speelt laatste concert in uitverkocht Paradiso
- ↑ NOS - Brand in voorstad Lyon: tien doden, onder wie vijf kinderen
- ↑ Dagblad van het Noorden - Oud-NSB'er Jacob Luitjens overleden. 'De Schrik van Roden' werd 103 jaar
- ↑ De Limbörger - Ruim baan voor MAA na besluit Staten, maar discussie blijft
- ↑ Nu.nl - Albert Heijn slaat slag bij Limburgse supermarktketen Jan Linders
- ↑ Nu.nl - Laatst bekende oud-NSB'er Jacob Luitjens op 103-jarige leeftijd overleden
- ↑ NDR - Razzien gegen "Letzte Generation"-Aktivisten - auch in MV
- ↑ Nu.nl - Televisiemaker Han Peekel (75) overleden tijdens vakantie op Bali
- ↑ Der Standard - Reichsbürger planten Putsch in Deutschland
- ↑ Bokt - Anky meldt overlijden gouden paard Salinero: 'Mijn hart is gebroken'
- ↑ BNR - Explosies op luchtmachtbases diep in Rusland
- ↑ BIPM - Resolution 3 of the 27th CGPM (2022)
- ↑ Nu.nl - Oud-president Jiang Zemin (96) die van China wereldmacht maakte overleden
- ↑ La Gazzetta dello Sport - Tragedia nel ciclismo: è morto Davide Rebellin, investito da un camion
- ↑ Rolling Stone - Christine McVie, Keyboardist and Singer for Fleetwood Mac, Dead at 79
- ↑ De Standaard - Minister van staat en voormalig migrantencommissaris Paula D’Hondt overleden
- ↑ CNN.com - Gunman kills 5 at LGBTQ nightclub in Colorado Springs before patrons confront and stop him, police say
- ↑ Live-oetzenjing NOS
- ↑ Washington Post - Ned Rorem, Pulitzer-winning composer and noted diarist, dies at 99
- ↑ NASA.gov - Liftoff! NASA’s Artemis I Mega Rocket Launches Orion to Moon
- ↑ AP News - Strikes put Ukraine in darkness; missiles cross into Poland
- ↑ NOS.nl - Aanslag in centrum van Istanbul, zes doden en ruim tachtig gewonden
- ↑ Nu.nl - Legendarische Feyenoord-aanvaller Cor van der Gijp (91) overleden
- ↑ Nu.nl - Gitarist Keith Levene (65), oprichter van The Clash, overleden
- ↑ Nu.nl - Deze eeuwenoude beelden vonden Italiaanse archeologen in Toscane
- ↑ De Standaard - postuum Will Ferdy (1927-2022). Op ‘Christine’ was ‘eerste Vlaamse homo’ nooit verliefd
- ↑ Planet Rock - Nazareth's Dan McCafferty dies aged 76
- ↑ BN De Stem - Pierre Kartner (87) bekend als Vader Abraham uit Breda overleden
- ↑ OOR.nl - Mimi Parker van Low overleden
- ↑ NOS - Olieverfschets in Haags museum blijkt Rembrandt te zijn
- ↑ The Washington Post - Ethiopian government, Tigrayan forces agree to truce after two years of war
- ↑ Nu.nl - Deense premier wint met haar partij de verkiezingen, maar treedt toch af
- ↑ TMZ - Takeoff Dead at 28 ... Shot in Houston